دارها به دو نوع، دار عمودی و دار افقی دسته بندی می شوند كه در منطقه تركمن صحرا از زمانهای بسیار قدیم تا به امروز از دار افقی كه به صورت خوابیده روی زمین قرار می گیرد استفاده می شود. و به تركمنی به آن « قراما» گویند .
این دستگاه چهارچوبی است كه جنس آن از چوب بوده و از دو تیر سردار و زیر دار و تیرهای راست رو و چپ رو تشكیل شده كه به وسیله گوه ها به یكدیگر وصل می شود. و یا دارها فلزی می باشند كه در این صورت به وسیله پیچ و مهره به یكدیگر وصل می شوند و در هنگام بافت نیز با پیچاندن آنها می توان چله ها را شل یا سفت نمود. در هنگام برپا كردن دار باید دقت شود موقعی كه تیرها را به یكدیگر وصل می كنیم زوایای آنها قائمه باشد كه بعد از اتمام كار قالی كج و یا به اصطلاح سرودار نشود.
با توجه به ابعاد فرشی كه در نظر داریم بافته شود داری متناسب با آن تهیه می كنیم، دار افقی فضای زیادی را اشغال می كند و چون بافنده مجبور است روی دار به صورت چمباتمه بنشیند دچار ناراحتی های كمر و چشم می شود ولی بر پا كردن و تهیه كردن دار افقی راحت تر از دار عمودی است. دار عمودی در كل مزایایی بیشتری نسبت به دار افقی دارد، از قبیل اینكه فضای كمتری را اشغال می كند در این حالت بافنده كمتر به ناراحتیهای كمر و چشم دچار می شود چون بافنده پشت دار روی نشیمنگاه به صورت صاف قرار گرفته و قدرت مانور بیشتری دارد به این خاطر امروزه در بیشتر مناطق ایران از دار عمودی استفاده می شود. ولی در منطقه تركمن صحرا هنوز نیز بر حسب عادت دیرینه از دار افقی بیشتر استفاده می كنند تا دار عمودی.
اجزاء اصلی
سر دار : وظیفه مهار چله ها را دارد و در بالای سر دار قرار می گیرد .
زیر دار : مانند سر دار وظیفه مهار چله را بر عهده دارد ولی در پایین دار قرار می گیرد .
راست روها : در دو سمت دار قالی بافی قرار داشته و وظیفه نگهداری و مهار سر دار و زیر دار را دارد .
فندک : در پایین سر دار و به موازات آن و معمولا با فاصله ای در حدود 30 الی 50 سانتیمتر از آن قرار دارد و به جای سر دار چله ها را مهار می کند . در برخی از مانند دارهای معروف به تبریزی از ابتدا تا انتهای بافت بر روی دار حضور دارد ولی در دارهای موسوم به فارسی بسته به سنت و شیوه با فت زمان حضور آن متفاوت است .
چوب کوجی : در میانه دار قالی و جلوی چله ها قرار می گیرد و با مهار چله های زیر به کمک نخی به نام نخ کوجی وظیفه مهم جلو گیری از کجی فرش را بر عهده دارد . از این وسیله اغلب در دارهای معروف به فارسی استفاده می شود.
چوب هاف یا دارتی : در لابه لای چله ها قرار گرفته ، محدوده حرکت آن از زیر سر دار تا پشت چوب کوجی می باشد . وظیفه چوب هاف حفظ وتشدید فاصله و زیر و رو در میان چله ها است ، وبا قابلیت حرکت به سمت بالا و پایین ، ردیف ضربدر ها را نیز به بالا و پایین حرکت داده و موجب تسهیل عملیات پود کشی می شود .
گوه : وسیله ای است عموما به شکل مثلث که در محل اتصال سر دار و زیر دار با راست روها قرار گرفته است و با ایجاد فشار و با بالا و پایین بردن سر دار و زیر دار در نهایت وظیفه شل وسفت کردن چله ها را عهده دار است و معمولا در دارهای چوبی استفاده می شود .
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.