<< قسمت اول

امروز به بحث رنگسازی یا همون رنگ همانندی میپردازیم
اهمیت مبحث رنگ همانندی تو هنر رنگرزی برکسی پوشیده نیست و ازابتدای ظهور این هنر کاربرد فراوانی داشته
همونطور که ازاسمش معلومه اینکار به معنی رنگ کردن یه نخ دقیقا مطابق یه نمونه هست که این نمونه بیشتر نخه ولی توی عالم تابلو فرش بیشتر یه رنگه که توی کارت رنگ یه نقشه بایه شماره مشخص شده و تعیین کننده رنگ بکار رفته توی فایل نقشه و فرش تموم شده نهاییه
برای اجرای رنگ همانندی رنگرزی های سنتی برمبنای همون روش قدیمی و معروف ترکیب رنگای اصلی و رسیدن به رنگای فرعی و بعد هم ادامه این روند تا رسیدن به رنگای ثانویه یا ترکیبیه
خلاصه این روش اینه که از ترکیب سه رنگ اصلی زرد – قرمز و آبی به رنگای فرعی مثل نارنجی – سبز و بنفش میرسن و با ترکیب این رنگا باهم یا با رنگای اصلی به رنگای ترکیبی دست پیدا میکنن
توی این روش برای شکار دقیق یه رنگ مشخص از روش سعی و خطا وبیشتر براساس تجربیات رنگرز استفاده میشه
این روش هنوز بطور گسترده دربین رنگرزای سنتی که انصافا خیلی هم باتجربه و باذوقن استفاده میشه
اینکار توی کارخانجات نساجی و یا مراکز رنگرزی بزرگ و صنعتی به کمک دستگاه های پیشرفته رنگ سنجی و طیف سنجی که شامل انواع کالیمترها و اسپکترو فوتومترهاست به راحتی و بادقت بالا انجام میشه
این روش هرچند بسیار دقیق و باکیفیته ولی بدلیل قیمت بسیار بالای تجهیزات مرتبط و درنتیجه قیمت تمام شده بسیار بالا برای محصول نهایی تقریبا برای اکثریت قریب به اتفاق کارگاه های رنگرزی غیرقابل دسترسه

ضمن اینکه باتوجه به اینکه ترکیب رنگ یکسان توی شرایط رنگرزی متفاوت میتونه نتیجه کاملا متفاوتی داشته باشه پس امکان نداره که از ترکیب رنگ ارایه شده توسط تجهیزات یاد شده برای رسیدن به یه کد رنگ مشخص نسخه ای پیشنهاد بشه که همه کسایی که میخوان به اون رنگ خاص برسن ازش استفاده کنن

اجازه بدید اینجوری توضیح بدم که فرض کنید یه پودر رنگ قرمز دارید اونو چهار قسمت میکنید و به چهار رنگرزی توی نقاط مختلف شهر یا شهرای مختلف میدید و ازشون میخواید با اون پودر رنگ و با نسبت دقیق ۳ درصد یه کلاف نخ رو رنگ کنن
قطعا بدونید که حتی بارعایت دقیق نسبت رنگ وحتی با استفاده از کلاف نخ یکسان بدلیل تفاوت درشرایط آب و شرایط دیگ وحتی عادات کاری یه رنگرز نتیجه نهایی میتونه بهیچ وجه یکسان نباشه و حتی کاملا متفاوت باشه

اما توی این مجموعه ما ازیه روش ابتکاری استفاده میکنیم که علاوه بر سرعت و راحتی دقت فوق العاده ای داره
این روش رو بنده کمی بیشتراز یکسال پیش برای اولین بار توی یه گروه تخصصی رنگرزی مطرح کردم البته این روش ابداع بنده نیست اما شخصا بخشای زیادی برای استاندارد سازی و افزایش دقت و تطابق بیشتر با مطالعه و تحقیق میدانی بهش اضافه کردم که تاحد زیادی اونو اختصاصی کرده
اساس و بنیان این روش برپایه مبانی و قوانین فیزیک نور و رنگ و همچنین فیزیولوژی درک رنگ توسط بدن انسان طراحی شده که بدنیست قبل ازشروع مبحث ازش اطلاع داشته باشین در صورت نیاز به همیار فرش اطلاع بدید تا دنبال مقاله ای خوب در این مورد باشیم.
به تصویر زیر توجه کنید
همونطور که میبینید وقتی با ابزار قطره چکون روی هرکدام از رنگای نقشه میرید توی پنجره info علاوه بر مقادیر rgb اون رنگ مقادیر cmyk اون رنگ هم نمایش داده میشه که نسبت مقادیر رنگهای فیروزهای- ارغوانی – زرد و مشکی که با ترکیب باهم اون رنگو بوجود میارن رو نشون میده

علاوه براین بعداز انتخاب اون رنگ توی پنجره color بازدن روی قسمتی که توی تصویر بالا میبینید و انتخاب گزینه cmyk sliders ازمنوی بازشده مطابق شکل زیر این مقادیر روبرای هررنگی که با قطره چکون ازتوی تصویر یا ازتوی کارت رنگ انتخاب کنید توی پنجره color مشاهده خواهید کرد

به این ترتیب مطابق شکل زیر با ترکیب ۴% فیروزه ای و ۵۸% زرد میتونید به رنگ زردی که توی تصویر میبینید برسید

توی تصویر زیر بعنوان نمونه سه رنگ سبز از کارت رنگ یه نقشه نشون داده شده که دوتای اونا از ترکیب رنگهای فیروزه ای و زرد و سومی ازاضافه شدن مقداری ارغوانی و کمی مشکی به این ترکیب بدست میاد

حالا سوالی که پیش میاد اینه که آیا مقصود از مقادیر cmyk درصد استفاده و اختلاط پودر رنگهای موجود توی بازاره؟
خیر بهیچ وجه
بلکه حالا طی فرآیندی باید رابطه بین میزان مصرف هرپودر رنگ و درصد اون رنگ توی مود رنگ cmyk مشخص بشه هربار که یه پودر رنگ ازبازار خریداری میشه این تست باید براش انجام بشه و مقادیر یادداشت بشه دیگه بعد ازاون و تا تموم شدن اون پودر رنگ بارعایت اون مقادیر بدست اومده هربار میتونید دقیقا رنگ موجود توی کارت رنگو بسازید و این باعث میشه تابلوهای بافته شده نهایی دقیقا شبیه عکسش بشه و چه بسا هم زیباتر

خوب تا اینجای بحث به این نقطه رسیدیم که هررنگ علاوه بر مقادیر rgb دارای مقادیر cmyk هست که تعیین کننده درصد اختلاط سه رنگ اصلی بعلاوه میزان رنگ سیاه برای بوجود اومدن اون رنگه
همچنین گفتیم این درصد بهیچ وجه به معنی نسبت اختلاط پودر رنگ نبوده و باید این نسبت طی آزمایشاتی تعیین بشه
حالا قصد داریم به فرآیند این آزمایشات بپردازیم

برای شروع یکی از سه رنگ اصلی مثلا ارغوانی رو در نظر بگیرید مطابق عکس زیر غلظتای مختلفی ازاین رنگو تهیه میکنیم
توضیح اینکه این یکی از انواع پودر رنگای قرمزیه که توی بازار فروخته میشه

توجه داشته باشید که باکمک توزین دقیق و تقسیمات صحیح به غلظتای صحیح برسید و تک تک نمونه هارو شماره گذاری و مشخصات محلول اونارو یادداشت کنید
برای اینکار بهتره اول آب مورد استفادتون رو با مقدار لازم اسید سولفوریک به ph صحیح برسونید و برای تهیه محلول رنگ ازهمون استفاده کنید
بعد غلیظترین محلول رنگ رو تهیه کنید و ازهمون محلول با اختلاطای متفاوت با همون آبی که گفتیم به غلظتای مختلف از محلول رنگ برسید
نکته دیگه اینه که حجم محلول رنگ و مقدار نمونه نخ و همچنین جنس نخ و بطور کلی همه شرایط رنگرزی توی همه نمونه ها یکسان باشه همچنین شرایط حمام رنگتون یکسان باشه
به عکس زیر توجه کنید

بعد از پایان رنگرزی به نمونه نخایی با تیرگی و روشنی مختلف میرسید
مطابق عکس زیر

حالا وقت اون رسیده که تعیین کنید هرکدوم از این نمونه ها با چه درصدی از رنگ ارغوانی توی فتوشاپ معادله
اینکار به سادگی با مقایسه چشمی امکان پذیره
فقط باید توجه داشته باشید تو تمام زمان تست همانند شرایط رنگرزی شرایط مقایسه چشمی نمونه ها هم یکسان باشه
این شرایط شامل تنظیمات مانیتور کامپیوتر و شرایط نوری محیطه

خوب حالا مطابق شکل زیر توی فوتوشاپ یه پنجره بازکنید و بارنگی شامل ۲۵ درصد ارغوانی اونو پرکنید

همونطور که تو عکس زیر میبینید نمونه نخ شماره ۳ کاملا با این رنگ یکسانه

ویا شکل زیر که شامل رنگی با ۵۰ درصد ارغوانیه مطابق نمونه نخ شماره ۱ توی عکس بالاست

خوب حالا به یادداشتهاتون مراجعه کنید و نسبتای رنگی که استفاده کردین رو پیدا کنین
ازحالا به بعد تو ترکیب هررنگی این درصد از رنگ ارغوانی برای شما به معنی استفاده از اون نسبت رنگیه که برای اون نمونه یادداشت کردین

برای هرکدوم از رنگاتون میتونید اینکارو انجام بدین و تا تموم شدن اون رنگتون ازاین نسبتا استفاده کنین
بطور کلی هم برای اینکه به نحوه رفتار هررنگ توی حموم رنگرزی پی ببرید چندتا درصد رو آزمایش کنید کافیه الباقی درصدارو میتونید باتوجه به رفتار هررنگ محاسبه کنید حتی میتونید یه نمودار خطی ازهررنگ درست کنید و درصدای میانی رو بکمکش بدست بیارید من خودم معمولا سه تا درصد ۱۰۰ – ۵۰ و ۲۵ رو برای هررنگ تعیین میکنم

حالا مثلا برای بدست آوردن رنگ سبزی که توی شکل زیر میبیند باتوجه به درصدرنگای زرد و فیروزه ای که اونو تشکیل دادن و نسبت رنگ معادل این درصدا که باآزمایش بدست آوردین میتونین براحتی و بادقتی بالا این رنگو روی نخ رنگرزی کنید

حالا تنها نکته باقی مونده نقش رنگ مشکیه
رنگ مشکی علاوه بر کاربردش بعنوان یه رنگ اولیه توی مود رنگ cmyk و بدست آوردن فامهای خانواده خاکستری توی رنگرزی میتونه بعنوان رنگی برای تغییر توی میزان روشنایی (brightness) هم بکار بره

مثلا به رنگ سبز شکل زیر توجه کنید

حالا اثر افزایش میزان رنگ مشکی توی فام این رنگو توی شکل زیر ببینید

درواقع با افزایش مقدار نسبت رنگ مشکی توی حموم میتونید به رنگای تیره هر طیف بدون تغییر توی رنگ دست پیدا کنید

دوستان بقیه مطالب بصورت صوتی تقدیم شما میشه امیدوارم مفید باشه

منبع: استاد نوروزی